OSNUTAK BIZANTA
- na mjestu grčke kolonija Bizantiona car
Konstantin I. dao je 330. g. podići Konstantinopol
(Carigrad)
- 395. g. Carigrad
postaje glavni grad Istočnog Rimskog Carstva
- rano-bizantsko doba
obilježeno rimskim tradicijama -> Romeji
su stanovnici, centralistička država sa snažnom administracijom, pravni
poredak, latinski jezik
- prisutna ideja o protezanju države na zapad
- s vremenom napuštene rimske tradicije i okreće se grčkim
-> helenizacija Carstva
- grčki jezik
potiskuje latinski, poseban kulturni razvoj
- s carem Heraklijem
(610. - 641.) nastupilo pravo bizantsko
doba
- Istočno Carstvo postoji još skoro 1000. g. nakon
propasti Zapadnog Rimskog Carstva pod imenom Bizantsko Carstvo
JUSTINIJAN I. (526. - 565.)
- car podrijetlom Ilir
- započinje rekonkvistu
(ponovno vraćanje teritorija pod neku
vlast) i za to zadužuje vojskovođe Narzesa i Belizara
- Romeji osvojili Alano-Vandalsko kraljevstvo,
Ostrogotsko kraljevstvo i južne dijelove Vizigotskog kraljevstva
-gospodarski uspon Bizanta zbog toga što je posrednik
Istoka i Zapada i zbog proizvodnje svile
- Justinijan I. je bio i zakonodavac -> Corpus iuris civilis ili Justinijanov kodeks -> sistematizacija
rimskog prava od cara Hadrijana
- bio je i mecena -> crkva sv. Sofije u Konstantinopolu -> džamija -> muzej
- na istoku je car bio gospodar Crkve
- carica Teodora
je bila Justinijanova žena koja je bitno utjecala na njegove odluke
HERAKLIJE (610. - 641.)
- Langobardi u
drugoj polovici 6. st. preotimaju Bizantincima Apeninski poluotok
- prema Langobardima ime dobila provincija Lombardija
- Bizantu ostaju još samo neka područja: Ravenski egzarhat, Rimski dukat i južna Italija
sa Sicilijom
- Bizant tada napadaju Avari (azijski nomadi) sa
područja jugoistočne Europe, a s istoka Perzijanci
- Heraklije jača obranu carstva i osniva
vojno-upravne okruge teme, a na
čelu stratezi kojima je dana
vojna i civilna vlast
- seljaci na tom području dobivali od države zemlju,
a za uzvrat vrše vojnu službu pa se nazivaju stratioti
- u IX. st. biti će osnovana tema Dalmacija na
istočnoj Jadranskoj obali
- Heraklije uspješno ratuje na istoku te vraća
područja koja su zauzeli Perzijanci
- 626. g. Avari i Slaveni opsjedali Carigrad, pomažu im i Perzijanci, ali bezuspješno
- Carigrad je bio izvrsno utvrđen, jer je u V. st.
Teodozije II. izgradio trostruke
zidine pod imenom Teodozijeve zidine
- na ulazu u zaljev Zlatni rog nalazio se lanac
koji je spriječio ulazak neprijateljske mornarice
- helenizacija
Carstva - car dobiva naziv basileus
IKONOKLAZAM
- ikone su svete
slike karakteristične za Istočnu Crkvu
- 730. g. car Lav
III. zabranio je štovanje ikona i naredio njihovo razbijanje i
uništavanje
- problem: klanjanje
predmetu ili Kristu, Bogorodici i svecima ?
- započele ikonoklastičke borbe između pobornika
razbijanja ikona (ikonoklasti) i
štovanja ikona (ikonoduli)
- zapadni dijelovi carstva predvođeni papom su podržali
štovanje ikona -> prvi ozbiljniji sukob pape i Carigrada
- na koncu, u IX. st. prevladala ikonodulska struja
CRKVENI RASKOL
- u tijeku prvog tisućljeća stvorile se velike razlike
između Crkve na Istoku i Crkve na Zapadu
- Crkva na Zapadu
je samostalnija u odnosu na
svjetovnu vlast, svećenici žive u celibatu i ne nosi bradu, Zapadna Crkva ispovijeda da je Duh
sveti izašao od Oca i Sina (Filioque)
i blaguje se beskvasni kruh
- Crkva na Istoku
je sputanija državnom vlašću (car u
Carigradu), svećenici se mogu ženiti
i nose brade, Istočna Crkva ispovijeda da je Duh Sveti izašao od Oca, blaguje
se kvasni kruh
- konkurencija Rima i Carigrada, odnosno njihovih
biskupa: pape i patrijarha
- 1054. raskol u
Crkvi -> kardinal Humbert
(izaslanik pape Leona IX.) i
patrijarh Mihajlo Kerularije jedan
drugog izopćili iz Crkve, što je shvaćeno kao izopćenje jedne Crkve iz
druge
- papa Leon IX. u međuvremenu umro, Humbert radio bez legitimiteta
- Kršćanska Crkva se podijelila na Zapadnu ili Katoličku (latinski jezik, na čelu papa) i Istočnu ili Pravoslavnu
(grčki jezik, na čelu patrijarh) -> granica tih Crkvi je granica Zapadnog
i Istočnog Rimskog Carstva
CARSTVO U DOBA MAKEDONSKE DINASTIJE
- Bazilije I.
dolazi na vlast 867. g. i
osnivač je makedonske dinastije u
Bizantu
- uspješno ratuje s Arapima i ima nadzor nad
jugoistočnom Europom
- nasljeđuje ga sin Lav
VI. Mudri -> autor Bazilika,
točnije carskih zakona
- kraljem IX. i početkom X. st. uzdiže se Bugarska -> knez Simon se 919. g. proglašava carem, ali to je kratkog vijeka
- u VII. st.
između Dunava i planine Balkan dolaze Bugari
-> turanskog podrijetla, nomadi i stočari
- Bugari pokorili Slavene na koje su naišli, ali Slaveni
su kulturno dominantniji i događa se proces
slavenizacije -> Bugari tako postaju južni Slaveni
- Bazilije II.
(976. - 1025.) - borba za vlast
- na području Makedonije i Bugarske ustanak protiv
Bizanta -> na čelu ustanika Samuilo
te se proglasio carem (Makedonsko-Bugarsko
carstvo)
- poraz ustanika podno makedonske planine Belasice 1014. g.
- Bazilije II. dao oslijepiti ustanike, a svakom
stotom ostavljeno jedno oko i od tog prizora Samuilo dobiva srčani udar
i umire
- Bazilije II. dobiva naziv Bugaroubojica -> najveći
teritorij Carstva u pravom bizantskom dobu
Nema komentara:
Objavi komentar